17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

28 Μαρ 2015 από lk

Πολύ αξιόλογα, όπως πάντα, τα Φιλμ και φέτος στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Κάπως περιορισμένη η φετινή επιλογή σε Ευρωπαϊκά και Ελληνικά Φιλμ, ενώ παλαιότερα βλέπαμε και πολλά Ιρανικά, Ινδικά, Ιαπωνικά κλπ.
Όμως άξιζε και πάλι τον κόπο η επίσκεψη της πολιτιστικής αυτής εκδήλωσης, που προβάλει την Πατρίδα μας.
Εντυπωσιακά πολλές οι αναφορές στην Οικονομική κρίση της Ελλάδας, με προεξέχουσα την ταινία δυο νεαρών από τη Σουηδία, που σε συνεργασία με την Σουηδική τηλεόραση (!!!) εξηγούν σε μόλις 15 λεπτά της ώρας τα ουσιαστικά αίτια της Ελληνικής κρίσης, σε αντιπαραβολή όσων παραπλανητικά λέγονται στη κοινή γνώμη της Πατρίδας τους, περί τεμπέληδων Ελλήνων κλπ. γνωστά και από αλλού. Μία σημαντική δουλειά, που ο καθένας μας θα έπρεπε να δει και που η Κυβέρνησή μας θα έπρεπε να έχει προωθήσει σε όλη την Ευρώπη. [«Τεκμήριο της κρίσης: οδηγός επιβίωσης», των Elisabeth Marianovic Cronvall και Marta Dauliute]
– Μία νεαρότατη σκηνοθέτις από την Κύπρο στο αξιόλογο Ντοκιμαντέρ της [«A Haircut Story» της Δανάης Στυλιανού] αναλύει την ιστορία του κουρέματος των Τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο. Το Φιλμ προβλήθηκε και στην αίθουσα Κακογιάννη στην Αθήνα και θα έπρεπε να το δει ο κάθε Έλληνας, ώστε να μάθει τι μας ετοιμάζουν οι Ευρωπαίοι «φίλοι» μας.
– Συγκλονιστική η ιστορία μιας ληστείας στην Ρουμανία του Τσαουσέσκου, όχι τόσο για την ληστεία, όσο για την ποινή εις θάνατον των 6 συμμετεχόντων, που μάλιστα ήταν μέλη των μυστικών υπηρεσιών του τότε καθεστώτος (!!) αλλά και των απάνθρωπων μεθόδων ανάκρισης αθώων, με βασανισμούς μέχρι θανάτου, προκειμένου να βρουν τυχόν ενόχους. [«Η μεγάλη κομμουνιστική ληστεία» του Ρουμάνου Alexandru Solomon]
– Εξ ίσου συγκλονιστική και η ταινία του οικογενειακού κατατρεγμού και των βασανιστηρίων που υπέστη ένας από τους σπουδαιότερους αναγνωρισμένους δικηγόρους της Κίνας, από τη στιγμή που αποφάσισε να βοηθήσει διωκόμενους αθώους πολίτες και να ασχοληθεί με την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. [«Ξεπερνώντας τον φόβο: η ιστορία του Γκάο Ζισενγκ, του Wenjing Ma]
– Είδαμε και 4 έργα με χιμπατζήδες, ένα εκ των οποίων βραβεύτηκε [«Βιρούνγκα» του Orlando von Einsiedel, UK], ενώ ένα άλλο [«Το σύνδρομο του χιμπαντζή» του Ολλανδού Marc Schmidt] αναφέρονταν στις προσπάθειες επανένταξης στην κοινότητά τους, όσων πιθήκων είχαν ζήσει τη ζωή τους σε απόλυτη απομόνωση, μακριά από άλλα ζώα της συνομοταξίας τους. Συγκλονιστικό όμως το γεγονός ότι ειδικοί επιστήμονες και ένα Ινστιτούτο έκαναν ατέλειωτες προσπάθειες επανένταξης πολλών χιμπαντζήδων και ειδικότερα του ενός από αυτούς, που αποδείχτηκε ψυχικά αδιόρθωτος, ενώ στην γριά γυναίκα από την οποία τον είχαν πάρει δια της βίας και η οποία τον είχε ως μοναδικό της φίλο και στήριγμα, δεν έδωσαν καμία προσοχή. Αυτή αδίκως τους παρακαλούσε να τον αφήσουν κοντά της όσο θα ζούσε και να τον πάρουν αφού πεθάνει. Ασυγκίνητοι οι ζωόφιλοι την άφησαν τελείως μόνη και αβοήθητη και από ότι έμαθα από τον σκηνοθέτη, πέθανε λίγο μετά. Αυτό λέγεται επιλεκτική κοινωνική αλληλεγγύη. Στα ζώα ευρύχωρο δωμάτιο, παιχνίδια, ψυχίατρους, εκπαιδευτές, φαγητό και νοσηλευτές, στη γριά κυρία τίποτα.
– Είδαμε και την εκπαίδευση κυνηγητικών Γερακιών στα Εμιράτα και αγανακτήσαμε με τα βασανιστήρια στα οποία υπόκεινται όχι μόνο τα Γεράκια, αλλά και τα επιλεγμένα θηράματά τους. Τους τρυπάν τα βλέφαρα για να τα τραβούν με κλωστές προς τα επάνω και τα δένουν, ώστε να κλείνουν για να μην βλέπουν ή τα εγχειρίζουν για να τους εμφυτεύσουν φτερά και να φαίνονται ωραιότερα. Όμως και τα ποντίκια που χρησιμοποιούνται ως δολώματα βασανίζονται απάνθρωπα. Τους κόβουν το δέρμα στο λαιμό με νυχοκόπτες για να ματώνουν και άλλα τέτοια, ενώ τα διάφορα πουλιά-δολώματα σέρνονται από το λαιμό ή τα πόδια από τηλεκατευθυνόμενα αεροπλανάκια – ακόμα και από μεγαλύτερα με χειριστή – για να τα κυνηγήσουν και να τα αρπάξουν τα διαγωνιζόμενα κυνηγητικά Γεράκια. [«Το κυνήγι του γερακιού» Maziyar Moshtagh Gohari από το Ιράν]

Το Λιμάνι, ο χώρος των Φεστιβάλ

… Αναφορές σε κοινωνίες αγγελικά πλασμένες.

– Ένας Αμερικανός πολίτης παραμένει επί 52 χρόνια στο σημείο όπου την ημέρα των γενεθλίων του είδε να δολοφονούν τον Τζον Φ. Κένεντι. Είναι ο άνθρωπος που έκτοτε προσπαθεί με βιβλία και προσωπικές παρουσιάσεις στο σημείο του εγκλήματος, να πείσει ότι η επίσημη εκδοχή για τους ενόχους δεν αληθεύει. [«Ο άνθρωπος της πλατείας» του Ολλανδού Kasper Verkaik]. Η ταινία μιλάει από μόνη της αν και στο έντυπο του Φεστιβάλ “1ο Πλάνο” γίνεται προσπάθεια να χαρακτηριστεί η όλη ιστορία ως συνωμοσιολογία με άρθρο του καθηγητή κ. Β. Βαμβακά, που την συνδέει με τις φήμες ότι μας ψεκάζουν με αέρια και άλλα τέτοια. Γιατί άραγε; Μήπως για να μη μας θυμώσουν κάποιοι φίλοι μας;
– Πολύ ωραίο ντοκιμαντέρ ήταν και αυτό που αφηγείται τη ζωή στην πιο βόρεια κατοικημένη περιοχή της Γης και σε ένα νότιο νησί του Ειρηνικού που απειλούνται από το λιώσιμο των πάγων, με ωραίες εικόνες από το ψάρεμα και το κυνήγι, τη μοναδική ασχολία των ανθρώπων αυτών.[«Θούλη Τουβαλού» του Matthias Von Gunten από την Ελβετία]
– Δεν έλλειψε βέβαια και μια αναφορά στους Τζιχαντιστές και τον προσηλυτισμό νεαρών παιδιών από τη Δανία σε ομάδες τρομοκρατίας. [«Πολεμιστές από τον Βορρά» του Soren Steen Jespersen και του Nasib Farah].
– Μία πολύ συγκινητική ταινία, που βραβεύτηκε επίσης, ήταν και αυτή που έδειχνε την έκπληξη ατόμων τα οποία επέζησαν στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, όταν τους έδειχναν παλαιά φιλμάκια, που έδειχναν εικόνες από την τότε απελευθέρωσή τους. [«Κάθε πρόσωπο έχει ένα όνομα» του Σουηδού Magnus Gertten].

Αυτά και πολλά άλλα εξ ίσου αξιόλογα. Γι΄ αυτό θεωρώ μεγάλη πολιτιστική απώλεια το να βλέπουμε τα 167 (!!) αυτά πανέμορφα ντοκιμαντέρ μόνο στο Φεστιβάλ, μια φορά το χρόνο επί 10 μόνο μέρες, με περιορισμένη δυνατότητα πρόσβασης (το πολύ 5 την ημέρα) ενώ θα μπορούσαν να προβάλλονται για το ευρύ κοινό σε πολλές πόλεις και σε πολλούς κινηματογράφους. Θα το προσπαθήσουμε όσο μπορούμε μήπως και καταστεί εφικτό.
Λίγα λόγια για την διοργάνωση των Φεστιβάλ.

Πολλά χρόνια τώρα παρακολουθούμε τα δύο ετήσια Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Του κινηματογράφου τον Νοέμβριο και του Ντοκιμαντέρ τον Μάρτιο.
Στο διάστημα αυτό ζήσαμε πολλές εξελίξεις. Οι χωροταξικές στο Λιμάνι, όπου βρίσκονται οι 4 από τις 6 αίθουσες προβολής – οι άλλες 2 είναι στην Πλατεία Αριστοτέλους – είναι συνεχώς βελτιούμενες, έτσι ώστε ο χώρος να είναι πλέον σημείο έλξης για νέους, αλλά και μεγαλύτερους, που βολτάρουν, κάθονται στα παγκάκια, αλλά και καταγής δίπλα στη θάλασσα ή ξαπλώνουν στις ειδικά διαμορφωμένες ξαπλώστρες με την παρέα τους και απολαμβάνουν έναν χώρο δικό τους χωρίς τη μάστιγα των αυτοκινήτων. Οι οργανωτικές όμως αλλαγές ακολουθούν το ρητό της Θεσσαλονικιάς γιαγιάς μου: «Κάθε πέρσι και καλύτερα, κάθε φέτος και χειρότερα». Ότι καλύτερο οργανωτικά υπήρχε εγκαταλείπεται σιγά – σιγά και ότι αρνητικό διατηρείται.
Κατάργησαν τα δύο σημεία χορήγησης εισιτηρίου εισόδου της πλατείας Αριστοτέλους με αποτέλεσμα να υπάρχει μόνιμη σχεδόν ουρά 25 με 30 ατόμων και χρονοβόρα αναμονή. Χορηγούν το πρόγραμμα προβολών σε δύο μόνο από τα 5 ταμεία, ώστε να σε αναγκάζουν να τρέχεις άσκοπα από τον ένα χώρο στον άλλο.
Στις αίθουσες επιτρέπουν απόλυτα δογματικά την είσοδο, μόνο 15 λεπτά πριν την έναρξη της παράστασης. Έτσι ενώ η εκάστοτε αίθουσα έχει καθαριστεί και αεριστεί από ώρα δεν επιτρέπουν την είσοδο, αναγκάζοντας τους ενδιαφερόμενους να στριμώγνονται σε τριτοκοσμικές ουρές έξω από την πόρτα.
Ως προς το κόστος των εισιτηρίων τώρα: Ενώ παλαιότερα με την ταυτότητα που κόστιζε 80 € έβλεπες όσες προβολές ήθελες, αργότερα επέτρεπαν να δεις μόνο 4 Φιλμ την ημέρα, ενώ στη συνέχεια κατέβασαν την τιμή της στα 35 € αλλά για κάθε προβολή πλήρωνες 2 € για τα Φιλμ και 1 € για τα Ντοκιμαντέρ. Κάποιος δηλαδή ενδιαφερόμενος για το σινεμά, που θα ήθελε να δει 4 προβολές την ημέρα (γι’ αυτό πας σε φεστιβάλ – για να δεις όσο πιο πολλά φιλμ γίνεται) θα πλήρωνε συνολικά 115 € ! Μια εισπρακτική πονηρία δηλαδή ακόμα και στα πολιτιστικά, που περιορίζει την επισκεψιμότητα αντί να την προωθεί, όπως θα έπρεπε να είναι ο στόχος της διοίκησης του Φεστιβάλ.
Ένα άλλο εισπρακτικό κόλπο στο φεστιβάλ κινηματογράφου ήταν να λένε σε όσους είχαν CineΚάρτα, ότι έχουν εξαντληθεί τα εισιτήρια, προκειμένου να τα πουλήσουν ακριβότερα (5 € αντί για 2) σε όσους δεν είχαν κάρτα.
Στο πλαίσιο της οικονομικής … διαχείρισης ελαττώθηκε και ο αριθμός των ενημερωτικών εντύπων – 1ο Πλάνο. Κάποτε έβγαιναν πάνω από 5, φέτος μόνο ένα.
Διαπιστώσαμε πλην των παραπάνω και μια απαράδεκτη απόρριψη φιλμ (μήπως για να μην ενοχληθεί το στημένο κατεστημένο;) όπως πχ. του κ. Αλευρά, που κατά την γνώμη μας θα μπορούσε να διαφημίζει την Ελλάδα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μάλιστα ακούσαμε στο ραδιόφωνο [στο Κόκκινο, 18.3.15 στις 11,15 πμ] και για ένα άλλο ¨κόψιμο¨ ενός Ντοκιμαντέρ: «Χωριό 2.500 χρόνια, Σκουριές» (ή κάπως έτσι). Γιατί άραγε;
Όταν πριν από χρόνια πήγα να διαπιστευτώ ως δημοσιογράφος στα γραφεία τους στην Θεσσαλονίκη, μου είπαν ότι έπρεπε να έχω πάει … στην Αθήνα για την διαπίστευση. Διαμαρτυρηθήκαμε με άλλους δύο συναδέλφους γιατί πλην των παραπάνω δεν τους έφτανε η δημοσιογραφική μας ταυτότητα, αλλά ήθελαν να ξέρουν επακριβώς σε ποιο έντυπο «εργαζόμασταν», για να ελέγξουν προφανώς αν το εγκρίνουν ή όχι!
Τους είπα τότε ότι όταν κάποιος μπαίνει στα έξοδα για να έρθει στη Θεσσαλονίκη, να μείνει για 12 μέρες σε ξενοδοχείο κλπ, δεν θεωρεί άξια λόγου τα 35 € της CineΚάρτας και έκτοτε δεν ξαναζήτησα διαπίστευση και πληρώνω την CineΚάρτα μου ο ίδιος αποφεύγοντάς τους. Γιατί γενικά είναι εμφανής η απόλαυση της «Εξουσίας» που εκπέμπεται και που είναι διάχυτη ακόμα και στους νέους που ελέγχουν τα εισιτήρια ή φυλάνε την είσοδο στις αίθουσες. Πώς έλεγε κάποιος … διάσημος; «Αυτή είναι η Ελλάδα».
Λίνος Κουντουράς