Τροχαία ατυχήματα με νέους
Σαν μια κατάρα κυνηγάει τα νέα παιδιά ο κίνδυνος του σοβαρού ατυχήματος. Και μας προξενεί τεράστια λύπη το ότι σε γιορτές και διακοπές μαθαίνουμε για θανατηφόρα ατυχήματα με νεαρά παιδιά.
Κάθε Καλοκαίρι, κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα, μαθαίνουμε για κάποιο θανατηφόρο ατύχημα με θύμα, πάντοτε σχεδόν, νέα παιδιά, που έχασαν τη ζωή τους πριν προλάβουν να την γευτούν, επειδή τους άρεσε να οδηγούν γρήγορα.
Πονάει η ψυχή μας ακούγοντας για τα τραγικά αυτά γεγονότα και ψάχνουμε σε κουβεντούλες με φίλους να καταλάβουμε εκατέρωθεν τι άραγε να φταίει ! Γιατί οι νεκροί από τα τροχαία είναι περισσότεροι από όσους θρηνήσαμε στον πόλεμο του 40.
Πολύ μας προβληματίζει το ότι κανείς δεν συνειδητοποιεί τα ουσιαστικά αίτια της συμφοράς, που είναι η άγνοια των νέων, η υπερεκτίμηση των ικανοτήτων τους, οι κακοί δρόμοι, η εγκληματική τοποθέτηση των κιγκλιδωμάτων ασφαλείας (όσα υπάρχουν) η ανεπαρκής και λανθασμένη σήμανση, το κακό παράδειγμα των μεγάλων και η ξεπερασμένη νοοτροπία.
Η άγνοια των νέων οδηγών. Είναι αποθαρρυντικό να βλέπει κάποιος πόσο λίγα ξέρουν για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από το αυτοκίνητο, οι νεαροί φίλοι μας, που νομίζουν ότι μπορούν να οδηγήσουν γρήγορα.
Από το 1975 ακολουθούσα, λόγω του επαγγέλματός μου, τις ομάδες της Fiat και της Skoda στα ετήσια Rally Acropolis και έτσι γνώρισα από κοντά, συχνά μέσα από το αγωνιστικό αυτοκίνητο, το πώς οδηγούν οι πρωταθλητές.
Στους δημόσιους δρόμους οδηγούν συνετά, με την ταχύτητα που επιτρέπουν οι κυκλοφοριακές συνθήκες. Αυτοί που θα μπορούσαν να πάρουν τις στροφές με 250 χλμ/ώρα, αυτοί που έχουν απίστευτα μικρούς χρόνους αντίδρασης, δεν ρισκάρουν και θεωρούν κουτό να τρέχουν στους δημόσιους δρόμους, οι οποίοι δεν παρέχουν την ασφάλεια της κλειστής διαδρομής και της οργάνωσης των αγώνων και όπου συνωστίζονται άτομα με μειωμένη όραση, κακή αντίδραση, αδιάφορες κυρίες που οδηγούν τηλεφωνώντας και επίδοξοι «Σουμάχερ».
Στις «Ειδικές» πάλι, όπου οδηγούν όσο πιο γρήγορα μπορούν, είναι ασφαλείς. Φορούν ένα ακριβό κράνος, είναι δεμένοι με ζώνες τεσσάρων σημείων, φοράνε προστατευτική στολή, φόρμες με αμίαντο κατά της φωτιάς και μπότες. Έχουν αυτοκίνητα με έναν κλωβό από μπάρες ασφαλείας (roll cage) το όχημά τους διαθέτει συστήματα πυρόσβεσης, τα ελαστικά λειτουργούν και «κρατάνε» το αυτοκίνητο ακόμα και αν τρυπήσουν, ενώ έχουν πάντοτε καινούργια λάστιχα κατάλληλα για την εκάστοτε διαδρομή. Τα φώτα τους είναι τέλεια ρυθμισμένα και οι προβολείς τους κάνουν τη νύχτα μέρα. Έχουν δε δοκιμάσει άπειρες φορές σε ειδικές πίστες το αυτοκίνητό τους, για να γνωρίζουν ακριβώς πως θα αντιδράσει σε κάθε γλίστρημα και στο κάθε οδόστρωμα. Ο συνοδηγός τους φοράει και αυτός κράνος, ζώνες, μπότες και στολή, ενώ και οι δυό τους είναι προσηλωμένοι απόλυτα στον δρόμο. Ξέρουν επίσης ότι ο δρόμος στον οποίο κινούνται είναι κλεισμένος από την Τροχαία και τους διοργανωτές, ότι δεν θα τους έρθει κάποιος αντίθετα, ότι δεν θα βρεθεί στη στροφή κάποιος πεζός ή κάποιο μηχανάκι χωρίς φώτα, και ότι όλα τώρα πια εξαρτώνται μόνο από αυτούς.
Η υπερεκτίμηση των ικανοτήτων του οδηγού. Παρακολουθήστε έναν αγώνα φόρμουλας στην τηλεόραση, μέσα από την κάμερα του αγωνιστικού αυτοκινήτου και προσπαθήστε να φανταστείτε ότι βρίσκεστε εσείς στη θέση του οδηγού. Θα διαπιστώσετε ότι ενώ εσείς δεν θα προλαβαίνετε να εντοπίσετε καλά-καλά την επόμενη στροφή, (τόσο αστραπιαία ακολουθούν η μία στροφή την άλλη) οι πιλότοι όχι μόνο την βλέπουν εγκαίρως, αλλά προλαβαίνουν και να αποφασίσουν για την ιδεώδη γραμμή που θα πρέπει να κινηθούν, προλαβαίνουν να αλλάξουν τέσσερις-πέντε φορές ταχύτητα και να κοιτάξουν και στον καθρέφτη. Τότε μόνο θα καταλάβετε τι απίστευτο χρόνο αντίδρασης έχουν αυτοί οι οδηγοί, οι οποίοι παρόλα αυτά δεν δέχονται να οδηγήσουν γρήγορα σε έναν επαρχιακό δρόμο σαν τους δικούς μας, με κανονικές συνθήκες κυκλοφορίας.
Δείτε τώρα πως οδηγάει ο νεαρός μας φίλος, που πιστεύει ότι είναι γρήγορος οδηγός: Συνήθως δεν είναι δεμένος (αμέλεια συχνά θανατηφόρα σε αυτοκίνητα με Air Bug, γιατί χωρίς τη ζώνη σε σκοτώνει ο ίδιος ο αερόσακκος) αλλά και αν δεθεί, δεν έχει ρυθμίσει σωστά το ύψος της ζώνης του, η οποία σε περίπτωση ατυχήματος μπορεί έτσι να του χαράξει το λαιμό. Συχνά δεν έχει σωστά παπούτσια (το καλοκαίρι οδηγάει με σαγιονάρες, που μπλέκονται στα πετάλ) πολλές φορές έχει φθαρμένα ελαστικά και κακορυθμισμένα φώτα, ενώ δεν είναι λίγα τα αυτοκίνητα που έχουν καμένες λάμπες στα φώτα πορείας ή στα στοπ. Ποτέ δεν γνωρίζει τις αντιδράσεις του αυτοκινήτου που οδηγάει, ειδικά στις ακραίες περιπτώσεις ενός γλιστερού οδοστρώματος (πχ από λάδια) ή κλατάρισμα ελαστικού πάνω στη στροφή. Συνηθίζει να μιλάει με την ή τον συνοδηγό του, εκνευρίζεται με τη φίλη του ή τα παιδιά του, γελάει ή τηλεφωνάει. Τρέχει λοιπόν με αυτές τις συνθήκες, χωρίς να είναι προσηλωμένος στον δρόμο και χωρίς να ξέρει αν πάνω στη στροφή δεν θα υπάρχουν δυο τρεις αδέσποτοι σκύλοι ή κάποια ελεύθερα γαϊδουράκια, ένα συμβάν με τρακάρισμα ή ένα χαλασμένο αυτοκίνητο ή ακόμα και κάποιος άσχετος που εκεί βρήκε να σταθμεύσει το αγροτικό του.
Με αυτές τις συνθήκες και την προσοχή του στραμένη στο τηλέφωνο ή την συνοδηγό, το ατύχημα είναι αναπόφευκτο και οι συνέπειες τραγικές.
Η κακή πληροφόρηση.
Ενώ το Κράτος απαιτεί για το κάθε τι σπουδές, ώστε τις πιο πολλές γνώσεις μας στη ζωή να τις αποκτούμε σε σχολεία, η γρήγορη οδήγηση μαθαίνεται στο καφενείο. Οι σχολές οδήγησης επικεντρώνονται με τις ευλογίες του Κράτους σε ανούσιε ασκήσεις παρκαρίσματος και στο γελοίο σαλίγκαρο. Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν το λάδωμα (που θεωρεί πλέον επίσημα ως δεδομένο και το Ελληνικό Κράτος) οι γονείς ψάχνουν εναγωνίως για κάποιο βύσμα, ώστε να μην κοπεί ο κανακάρης τους και οι νέοι θέλουν να ξεμπερδέψουν με τον μικρότερο δυνατό κόπο και κόστος. Κανείς δεν σκέφτεται ότι ο νέος οδηγός θα πάρει στα χέρια του ένα αυτοκίνητο των 200 χλμ/ώρα και θα ξεχυθεί στους δρόμους με τον ενθουσιασμό του πρωτάρη, που νομίζει ότι αφού πέρασε στις εξετάσεις τα έχει μάθει όλα. Δεν υπάρχει πολυπλοκότερο από την οδήγηση στα όρια, όμως κανείς δεν το συνειδητοποιεί. Η εκπαίδευση σε αυτήν επαφίεται στην παρέα. Αυτή λέει λοιπόν στον νέο, ότι αν η ταχύτητά σου σε βγάζει από τη στροφή, δώσε γκάζι !! Το αποτέλεσμα της οδηγίας το βιώνει βέβαια ο νέος μετά το ατύχημα. Όσο για τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε κάθε στάση λεωφορείου, σε κάθε δρόμο γειτονιάς, σε κάθε φανάρι, αυτούς ούτε η παρέα δεν τους γνωρίζει.
Η Κρατική μέριμνα. Etat comique, δηλαδή κωμικό κράτος ονόμαζαν την Ελλάδα στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Τουρκία !! Και αυτή η εντύπωση διατηρείται μέχρι σήμερα. Τα παραδείγματα άπειρα, αλλά θα επικεντρωθούμε στα της κυκλοφορίας: Στη Γερμανική τηλεόραση για πολλά χρόνια, έδειχναν πριν τις ειδήσεις, ένα πεντάλεπτο με τίτλο η Έκτη Αίσθηση, όπου ανέλυαν τους κινδύνους που παραμονεύουν όταν οδηγούμε. Η δική μας κρατική τηλεόραση δεν διαθέτει χρόνο για τέτοιες εκπομπές. Αναλώνεται βλέπετε ο χρόνος (που πληρώνουμε πανάκριβα) στο αν θα γίνουν διπλές εκλογές και στην αθώωση όσων πήραν μίζες. Υπήρξε όμως χρόνος για να δείξουν έναν μοτοσικλετιστή, που πήγε από την Αθήνα στην Κόρινθο κινούμενος ανάμεσα στους έκπληκτους οδηγούς με 250 χλμ/ώρα. Έδειξαν το Βίντεο και στην πρόσφατη έκθεση μοτοσικλέτας, έτσι για να έχουν πρότυπα τα παιδιά μας στη ζωή τους. Σε αυτή την καταχωρημένη παράβαση δεν επενέβη καμία αστυνομία για να του πάρει το δίπλωμα και τους αριθμούς. Τα Όργανα της Τροχαίας επεμβαίνουν μόνο σε συγκεκριμένα σημεία, γνωστά σε όλους και αναφερόμενα στο Internet, για να γράψουν όσους κινούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα από τα 120 χλμ/ώρα στο δεξί διάζωμα (γιατί αυτούς του αριστερού δεν μπορούν εύκολα να τους σταματήσουν). Δηλαδή μια αστεία σήμερα ταχύτητα για τους αρκετά καλούς Ελληνικούς Αυτοκινητόδρομους.
Η ξεπερασμένη νοοτροπία.
Δεν είναι όμως μόνο τα μέτρα ασφάλειας που λείπουν για την αποφυγή ενός ατυχήματος. Λείπει και η κοινή λογική. Οδηγούμε δηλαδή με τον ενθουσιασμό και την παρόρμηση και όχι με το μυαλό. Στη τελευταία μας παραμονή στη Λέσβο, οδηγώντας προς Μυτιλήνη, μας ακολούθησε για λίγο ένας «νευρικός» οδηγός. Είχε κολλήσει πίσω μας και μας πέρασε επάνω σε μία κλειστή στροφή χωρίς την παραμικρή ορατότητα. Ο Θεός βοήθησε και δεν ερχόταν κάποιο άλλο αυτοκίνητο από την αντίθετη πλευρά. Διαφορετικά θα θρηνούσαμε θύματα. Στα επόμενα όμως 12 χιλιόμετρα ο φίλος αυτός δεν είχε απομακρυνθεί από εμάς περισσότερο από 70 μέτρα, ενώ στο μποτιλιάρισμα της Μυτιλήνης βρισκόταν ακριβώς μπροστά μας. Αναρωτηθήκαμε λοιπόν τι ήταν εκείνο που τον ώθησε να ρισκάρει τόσο πολύ τη δική του ζωή, αλλά και τη ζωή άλλων, για να κερδίσει μια θέση πιο μπροστά ή κάποια δευτερόλεπτα. Μήπως η μέθη της ταχύτητας; Μα τελικά δεν οδηγούσε πιο γρήγορα από εμάς, αλλά και να οδηγούσε γρηγορότερα, θα άξιζε ένα τέτοιο ρίσκο;
Μια άλλη παρανόηση είναι το να νομίζουν οι νέοι πως οι άλλοι τους θαυμάζουν όταν οδηγούν τρελά. Πολλές φορές ένας νεαρός που πάει βόλτα με μια κοπελιά, τρέχει σαν τρελός, πιστεύοντας ότι αυτή θα τον θαυμάσει. Εκείνη αντίθετα λέει μέσα της και αργότερα στις φίλες της : Πολύ καλός ο δικός μου, και όμορφος και πολύ θα μου γούσταρε, αλλά οδηγάει σα χαζός, τι να τον κάνεις; Και αυτές οι σκέψεις είναι ακριβώς ο λόγος απόρριψης, αυτού του νεαρού, που νόμιζε ότι θα την κερδίσει τρέχοντας. Γιατί οι κοπέλες έχουν εντελώς άλλα κριτήρια από αυτά που οι νέοι νομίζουν και καλό θα ήταν να τα ψάξουν και να μη κρίνουν λανθασμένα μόνο εξ’ ιδίων αντιλήψεων.
Το ίδιο συμβαίνει και με φίλους, που μπαίνουν με κάποιο φόβο στο αυτοκίνητο ενός κολλητού που συνηθίζει να τρέχει, αλλά συμμετέχουν στο παιχνίδι, μόνο για να μην τους πουν δειλούς, ενώ κατά βάθος τον απορρίπτουν και συνήθως τον ονομάζουν στην παρέα με άλλους «ο τρελός».
Το κακό παράδειγμα των μεγάλων. Οι νέοι, ακόμα και αν δεν το παραδέχονται μαθαίνουν από όσα βλέπουν από αυτούς που συναναστρέφονται. Έτσι και τα παιδιά μας πριν ακόμα να μάθουν να οδηγούν έχουν μάθει τη νοοτροπία του πατέρα. Αν αυτός οδηγάει νευρικά, βρίζει, τρέχει, φωνάζει και τηλεφωνάει διαρκώς ή δεν λαμβάνει υπ’ όψη του τους άλλους, θα μεταδώσει άθελά του και στα παιδία αυτή τη νοοτροπία. Γι’ αυτό ας αρχίσουν από τον εαυτό τους οι πατεράδες, που κάθε βράδυ τρέμουν (με το δίκιο τους) μήπως και συμβεί κάτι στο παιδί τους.
Κάντε ένα τεστ-παιχνίδι, μόνοι σας ή με τα παιδιά. Δοκιμάστε να κινήσετε το αυτοκίνητό σας για μία, καλύτερα δύο μέρες, μόνο με 1.500 έως 2.500 στροφές του κινητήρα, χωρίς να ξεπεράσετε αυτό το όριο ούτε μια φορά. Αν τα καταφέρετε θα διαπιστώσετε με έκπληξη, ότι θα φτάσετε στον προορισμό σας ελάχιστα λεπτά αργότερα από ότι συνήθως. Θα διαπιστώσετε ότι θα φτάσετε πολύ πιο ξεκούραστοι από ότι συνήθως. Θα διαπιστώσετε ότι θα λείψει και το … παραλίγο να τρακάρω, που κάποια στιγμή όλοι μας έχουμε συνειδητοποιήσει. Θα διαπιστώσετε ότι θα καταναλώσετε πολύ λιγότερη βενζίνη και είναι κρίμα να πληρώνουμε κάποια 1.200 € το χρόνο στα βενζινάδικα, απλώς και μόνο για να ξεκινάμε με πολύ γκάζι, έστω και αν θα φρενάρουμε αμέσως μετά.
Ας συμφωνήσουμε με τα παιδιά να δοκιμάσουν και εκείνα το τεστ και, ή ας το προσπαθήσουν οι νέοι μας με δική τους πρωτοβουλία. Ένα πράγμα που διαπιστώσαμε σε αυτό το τεστ, είναι ότι πολλοί δεν τα καταφέρνουν να το φέρουν εις πέρας. Είναι η γνωστή οδήγηση του αρχάριου: Πολύ γκάζι στο ξεκίνημα (από φόβο μήπως του σβύσει ο κινητήρας) και πολύ φρένο στο σταμάτημα (επειδή αργεί να αντιδράσει εγκαίρως). Οι περισσότεροι δεν έχουν μάθει βλέπετε να χρησιμοποιούν το γκάζι και το φρένο με την ευαισθησία ενός οδηγού αγώνων, που όποτε γκαζώσει ή φρενάρει απερίσκεπτα θα βγει απ’ το δρόμο, λόγω της μεγάλης ιπποδύναμης και των πολύ δυνατών φρένων που χαρακτηρίζουν τα αγωνιστικά αυτοκίνητα. Μας δυσκολεύει λοιπόν αυτό το τεστ, ειδικά αν πρέπει να μην υπερβούμε τις στροφές για μία ή δύο ολόκληρες μέρες, χωρίς ούτε μια παρεκτροπή.
Ας καταλάβουμε ότι το αυτοκίνητό μας είναι ένα μέσον που μας διευκολύνει στις μετακινήσεις μας, μας βοηθάει στις μεταφορές των αντικειμένων μας, μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε ταξιδάκια με συντροφιά φίλων και μας προστατεύει από την κακοκαιρία. Από το ατύχημα όμως, εμείς οι ίδιοι πρέπει να προστατέψουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, όσο και να προσπαθεί η βιομηχανία να μας διαφυλάξει. Και θα προστατευτούμε μόνο αν χρησιμοποιούμε το όχημα σαν εργαλείο, απαραίτητο για τις δουλειές μας, αλλά και ικανό να σκοτώσει. Είτε μαχαίρι λέγεται το εργαλείο, είτε αυτοκίνητο.
Λίνος Κουντουράς