Ένας Εχθρός του Λαού,

14 Απρ 2013 από lk

Ευαγγελία Καπετάνου

Ένας Εχθρός του Λαού.

Του Ερρίκου Ίψεν

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, 17 Μαρτίου 2013, χάρη στην Αγγελική που με ξεσήκωσε, είδαμε μια θαυμάσια παράσταση στον Πολυχώρο «Μορφές  Έκφρασης» του Θωμά Κινδύνη. Είδαμε το έργο του Ερρίκου ΄Ιψεν «΄Ενας Εχθρός του Λαού» ανεβασμένο με Σκηνοθεσία – Ελεύθερη Απόδοση του Νίκου Περέλη.

Εφέτος, παρά τα άσχημα οικονομικά μου, προσπαθώ να πηγαίνουμε στο θέατρο όσο πιο συχνά μπορούμε, γιατί θεωρώ ότι η Τέχνη είναι μοναδική καταφυγή σ’ αυτήν την περίοδο παρακμής που βιώνουμε.

Τα τελευταία χρόνια έζησα από κοντά τον αγώνα τριών ανθρώπων (παππα – Γιάννης, Γιάννης Ζαμπετάκης, Θανάσης Παντελόγλου) για τα νερά, τα μολυσμένα με το καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο, στον Ασωπό της Βοιωτίας. ΄Ετσι ξέρω, από πρώτο χέρι, πόσο ψυχικό σθένος και τί επιστημονικό ανάστημα χρειάζεται για να παλέψει κανείς με τα οργανωμένα συμφέροντα των βιομηχανιών, με την άγνοια των πολλών και με τα κατασκευασμένα επιχειρήματα των εξαγορασμένων «επιστημόνων». Γι’ αυτό όσο παρακολουθούσα το έργο του ΄Ιψεν «΄Ενας Εχθρός του Λαού», γραμμένο το 1882(!), έμενα άναυδη: πόσο ίδια είναι τα προβλήματα που δημιουργούν όσοι, διαχρονικά, εκμεταλλεύονται τις κρίσεις στον πολιτισμό, στο περιβάλλον, στην οικονομία!

Στο θεατρικό έργο ένας γιατρός, ο Θωμάς Στόκμαν (τον υποδύεται καταπληκτικά ο Θωμάς Κινδύνης) ανακαλύπτει, ύστερα από έρευνα πως οι ιαματικές πηγές της πόλης του – πόλος έλξης ασθενών και τουριστών – είναι επικίνδυνες για την υγεία εξαιτίας του μολυσμένου νερού. Αποκαλύπτοντας την αλήθεια με σκοπό να σώσει τους συμπολίτες του από λοιμώξεις, γαστρίτιδες, σοβαρές δερματοπάθειες κ.ά. βρίσκει απέναντί του ένα αδιαπέραστο τοίχος: την πολιτική ηγεσία του τόπου, τον διαπλεκόμενο τοπικό τύπο και το κοντόφθαλμο συμφέρον των μικροαστών.

Θα λυγίσει, θα υποταχθεί, θα τα παρατήσει, θα τραπεί σε φυγή, τώρα που οι συνασπισμένοι καταστροφείς της υγείας και της οικολογίας τον παρουσιάζουν ως «Εχθρό του Λαού»;

«Από σήμερα θα σας μάθω τι μπορεί να κάνει ένας ελεύθερος άνθρωπος» φωνάζει και συνεχίζει ο γιατρός …

«ΣΤΟΚΜΑΝ: Να σώσουμε τα παιδιά, Πέτρα. Αν θέλεις να μου συμπαρασταθείς, ας αρχίσουμε από τα παιδιά. Πρέπει να τους μάθουμε να γίνουν λεύτεροι και τίμιοι άνθρωποι, που κάποτε θα στείλουν κατ’ ανέμου όλους αυτούς τους κομματαρχίσκους, όλους αυτούς τους λιμασμένους λύκους που μας στερούνε τη ζωή και την αλήθεια. Που τα’χουν διαλύσει όλα κι έχουν διαβρώσει τις συνειδήσεις».

Κι όταν ο ποιητής-δραματουργός ΄Ιψεν φωνάζει: «Να σώσουμε τα παιδιά!», «ακούω», μέσα μου, ως διά βίου δασκάλα, να τον σιγοντάρει ο ποιητής – παιδαγωγός Μίλτος Κουντουράς: «Όποιος εργάζεται για το παιδί, εργάζεται για την ανθρωπότητα!».

Αγαπητοί μου Γεραγώτες ξεσηκωθείτε και ξεσηκώστε κι όλους τους Λέσβιους γνωστούς και φίλους να πάνε, με γυναίκες και παιδιά, να δούνε την παράσταση, αξίζει! Και κάντε ότι μπορείτε για να «πάει» η παράσταση στη Μυτιλήνη το καλοκαίρι.

Κι ένας λόγος παραπάνω, που τον άφησα για το τέλος: ο σκηνοθέτης του έργου Νίκος Περέλης είναι πατριώτης σας!

Ο γεννημένος στη Μυτιλήνη και ευλογημένος από την πνευματική αύρα του νησιού Περέλης, γράφει για το έργο στο πρόγραμμα της παράστασης:

«Στη δύσκολη και σκληρή εποχή που διανύουμε, ο πολίτης μετεωρίζεται ανάμεσα στο καλό και στο κακό, στο σωστό και στο λάθος και σε στάση αγχωμένης αναμονής, διστάζει να επιλέξει τη δυνατότητά του για να κυριαρχήσει και να βγει από τα αδιέξοδα, μαχόμενος σε όλα τα μετερίζια. (…)

Αυτήν την ώρα, που γύρω μας προβάλουν αθλιότητες, που καταρρακώνουν τη δημοκρατία, που διαλύουν τη συνοχή της κοινωνίας και δημιουργούν προϋποθέσεις πανικού και εξαθλίωσης, κάθε σκηνική πράξη που δε βάζει σκοπό της να πολεμήσει αυτές τις αθλιότητες και τον κίνδυνο του χάους, είναι έγκλημα πολιτιστικό και κοινωνικό. (…)

Ο ΄Ιψεν με τον «Εχθρό του Λαού» πολεμά την υποκρισία, τα συμφέροντα, τη διαπλοκή και αποδεικνύει ότι δεν μπορεί να ευδοκιμήσει η αλήθεια μέσα σε μια παραχαραγμένη αστική δημοκρατία του χρήματος, του κέρδους και της απάτης. Στήνει απέναντί μας το πρότυπο ενός ανεξάρτητου και μαχητικού δημοκράτη, που με πεισματική αγωνιστικότητα, τα βάζει με τις κατεστημένες ιδεολογίες και πρακτικές.

Είναι ένας ανθεκτικός καθρέφτης απέναντι στη συνείδησή μας και στην εποχή μας. Είναι μια ευκαιρία για αναστοχασμό».

Φεύγοντας, μετά την παράσταση, από το μικρό θέατρο στην οδό Αλκμήνης 13, ανακαλύψαμε σ’ ένα στενόχωρο πεζοδρόμιο, στρυμωγμένη ανάμεσα στις μίζερες πολυκατοικίες των Κάτω Πετραλώνων, μιαν ολάνθιστη αμυγδαλιά! Νάτος για ’μένα ο συμβολισμός. Το έργο του ΄Ιψεν, που είδαμε, αυτό είναι: μια ολάνθιστη αμυγδαλιά, που μάχεται την ασχήμια της μοιρολατρικής υποταγής μας, υψώνει θαρραλέα τη σημαία της ελπίδας και μάς καλεί να παλέψουμε για την αξιοπρέπεια και της δικής μας ζωής.

Ευαγγελία Καπετάνου