Κινητοί θησαυροί
Παλιά και παμπάλαια αυτοκίνητα θαυμάσαμε την δεύτερη Κυριακή του 2015 στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο της Αθήνας.
Κόσμος πάρα πολύς, σηματοδοτούσε την αγάπη, ακόμα και των νεότερων, για τα παλιά αυτοκίνητα, που τα χαρακτηρίζει η μοναδική προσωπικότητά τους.
Με μεγάλη νοσταλγία και συγκίνηση περιφέρονταν, ιδιαίτερα οι μεγαλύτεροι, ανάμεσα σε αυτά τα έργα τέχνης της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Έβλεπαν και πάλι ότι κυκλοφορούσε το 1960 στους δρόμους της Ευρώπης και αναπολούσαν άλλες εποχές, αλλά και παλιά βιώματά τους, όταν νέοι ακόμα, ονειρεύονταν ένα τέτοιο αυτοκινητάκι.
Και τι δεν υπήρχε εκεί. Διθέσια Triumph και MG, 500-άκια Fiat, Citroen μεγάλα και μικρά, Mercedes μεγάλα, αλλά και διθέσια, δίχρονα – τρικύλινδρα DKW, Jaguar, Cadillac, Renault, αλλά και το Peugeot 403 του φίλου Ηρακλή, που το είχε ακόμα ως φοιτητής και που δυο – τρία τέτοια διέσωσε στην αποθήκη του. Ήταν και μια Bentley εκεί, που βλέποντας το εσωτερικό της αναπολούσες την παλιά Αγγλία, όταν το να έχεις ένα καινούργιο αυτοκίνητο σε χαρακτήριζε ως άτομο νεόπλουτο, bas classe. Στεκόμουν δίπλα και βλέποντας το τεράστιο καπό, φανταζόμουν το αίσθημα οδήγησης με ένα τέτοιο όχημα, το τόσο διαφορετικό από τα σημερινά, όπου ποτέ δεν βλέπεις πέραν του παρ-μπριζ. Ήταν εκεί και θηριώδη αμερικάνικα αυτοκίνητα, αλλά και πολύ παλιά αυτοκίνητα αμύθητης αξίας. Σε άριστη κατάσταση όλα τους συντηρημένα με αγάπη από τους ιδιοκτήτες, που τα αγαπάνε σαν να είναι μέλη της οικογένειάς τους.
Μπαίνει κανείς σε σκέψεις με όλα αυτά τα παλιά αυτοκίνητα που είδαμε πρόσφατα να εκτίθενται μπροστά στο Στάδιο. Συνειδητοποιήσαμε πόσο η παγκοσμιοποίηση ισοπέδωσε και τον χώρο του αυτοκινήτου.
Παλαιότερα το κάθε αυτοκίνητο κατασκευάζονταν αποκλειστικά από τον αρχιμηχανικό. Ακόμα και ο σχεδιασμός του αμαξώματος, το design που θα λέγαμε σήμερα στα νεοελληνικά. Η εξωτερική δηλαδή μορφή τους ακολουθούσε τις επιταγές της εκάστοτε τεχνολογίας και όχι αυτές της μόδας. Θυμηθείτε τα Citroen ή τα Austin Mini του Άγγλου – Έλληνα αρχιμηχανικού Ισιγόνη.
Οι αναρτήσεις, ο κινητήρας, η εσωτερική διακόσμηση, ακόμα και το μέγεθός του οχήματος, αποφασίζονταν τότε αποκλειστικά από τον υπεύθυνο μηχανολόγο.
Όχι από το “Board of directors” όπως γίνεται σήμερα, δηλαδή από το Διοικητικό Συμβούλιο των εταιρειών, που μοναδικό κριτήριο έχει την επικράτηση έναντι του ανταγωνισμού με δύο κριτήρια: Αφ’ ενός μέσω του χαμηλού κόστους παραγωγής, που επιτυγχάνεται με την ομοιομορφία και με τους τεράστιους αριθμούς παραγωγής, αφ’ ετέρου με την υψηλή τιμή πώλησης, που επιτυγχάνεται με μια μεγάλη γκάμα μοντέλων, ώστε να υπάρχει πάντα το κατάλληλο αυτοκίνητο για τον κάθε είδους πελάτη, με τη διαφήμιση, κυρίως όμως με το μέγεθος του οχήματος. Τα μεγάλα αυτοκίνητα βλέπετε, ενώ έχουν τα ίδια εξαρτήματα εξοπλισμού με τα μικρά (φώτα, τιμόνι, πεντάλ, ταμπλό, ζώνες, ψεκασμό, ηλεκτρολογικά κλπ) έχουν μόνο λίγο περισσότερο μέταλλο, αλλά πωλούνται σε πολλαπλάσια τιμή από αυτή ενός μικρού αυτοκινήτου.
Μετά το Δ/Σ, που αποτελείται – συνήθως – από οικονομολόγους, τον λόγο για τα νέα μοντέλα έχουν οι Designers, τα κριτήρια των οποίων είναι ενός άλλου κόσμου, μη τεχνικού, με δικά τους πρότυπα ομορφιάς, μη τεχνο-λογικά.
Στα παλιά χρόνια αντιθέτως ο κάθε αρχιμηχανικός είχε ένα όραμα. Να κατασκευάσει κάτι διαφορετικό, πιο εξελιγμένο τεχνικά και πρωτοποριακό σε πολλά και διάφορα κάθε φορά στοιχεία. Σε θέματα άνεσης ή ασφάλειας (Citroen) ή μεγέθους (Fiat Topolino) ή απόλαυσης (MG).
Δείτε πχ το Topolino, που είναι το μικρότερο 4-θέσιο αυτοκίνητο που κατασκευάστηκε ποτέ ή το Citroen DS, όπου το DS στα γαλλικά προφέρεται όπως η λέξη Θεά (Deesse). Ένα αυτοκίνητο με απόλυτα δικό του σχεδιασμό, με την ρεζέρβα μπροστά από τον κινητήρα, που βελτίωνε την ασφάλεια σε περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης, με επαναστατικό τιμόνι και λεβιέ ταχυτήτων. Με φανάρια που έστριβαν στις στροφές (σε μερικά μοντέλα) και με αναρτήσεις υδροπνευματικές, για μεγάλη άνεση, αλλά και άριστο κράτημα, που πρωτοεμφανίστηκαν τότε και εξαφανίστηκαν σήμερα.
Όσο παλαιότερα, τόσο πιο συχνά βλέπαμε και ανοικτά αυτοκίνητα. Όπως τα διθέσια αγγλικά σπορ MG και πολλά άλλα. Αλλά και στο 1960 εξακολουθούσαν να παράγονται ακόμα Cabrio, όπως το Vartburg της Ανατολικής τότε Γερμανίας.
Μερικές εταιρείες κατασκεύαζαν και ειδικής χρήσης αυτοκινητάκια, για τα νησιά μας πχ, όπως το νησιώτικο χωρίς πόρτες της φωτογραφίας.
Είδαμε και ένα τεράστιο αμερικάνικο της GM, με κινητήρα κάποιων 7.000 κ.εκ. πολύ κατάλληλο για … την σημερινή εποχή της τεράστιας φορολόγησης του κυβισμού.
Θα ρωτήσετε βέβαια, αν μετά από όλα αυτά τα σημερινά μας αυτοκίνητά έγιναν χειρότερα από τα παλιά; Όχι βέβαια! Με την τεράστια εξάπλωση της ηλεκτρονικής και ειδικότερα της τεχνολογίας, έχουμε απίστευτες ευκολίες στην οδήγηση. Επιτεύγματα που την εποχή όπου κυκλοφορούσαν οι παραπάνω αντίκες ήταν αδιανόητα. Όπως το να παρκάρει μόνο του ένα όχημα, ή να διορθώνει τα λάθη του οδηγού στις στροφές, χωρίς την επέμβασή του, όπως οι αερόσακοι, τα φώτα led, η δυνατότητα να κρατάει το αυτοκίνητο μια σταθερή ταχύτητα ανεξάρτητα συνθηκών δρόμου, χωρίς και πάλι την επέμβαση του οδηγού ή το ενσωματωμένο στο ταμπλό GPS. Αδιανόητες σημερινές εξελίξεις, όπως άλλωστε αδιανόητα ήταν τότε και άλλα επιτεύγματα, όπως τα κινητά τηλέφωνα, τα φωτοτυπικά, οι τεράστιες πλακέ τηλεοράσεις, τα Computers και το Internet.
Όμως ο Αμερικάνικος τρόπος ζωής και σκέψης, έχει πλέον διεισδύσει στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και έχει πλέον ισοπεδώσει την δημιουργικότητα και τη φαντασία των μηχανολόγων – κατασκευαστών, επομένως και την προσωπικότητα των αυτοκινήτων μας, που πλέον στο δρόμο μοιάζουν να είναι όλα ίδια.
Λ.Κ.